Batın içindeki organları saran zarların (periton) yaprakları arasında bazı hastalıklarda sıvı birikebilir. Sıvı birikmesinin en sık nedenleri: kalp ve böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları ile bazı tümörlerdir.  Karın içinde biriken fazla sıvı karında şişkinlik ve diyafram basısına bağlı solunum sıkıntısına neden olabilir.

Batın içinde sıvı oluşumunun önlenmesi altta yatan hastalığın tedavisi ile mümkün olur. Altta yatan hastalığın tedavisi sırasında hastada oluşan yakınmalarının (şişlik vb.) giderilmesi için sıvı boşaltılmasına yönelik parasentez işlemi yapılmaktadır.

Parasentez işlemin genellikle ultrasonografi cihazı altında karın içi sıvı görülerek yapılır. Ciltten girilerek ciltten karın içine uzanan katater yerleştirilir.

Parasentez ile sıvı boşaltılmasının amacı:

• Hastanın şişlik, kabızlık ve solunum sıkıntısı gibi yakınmalarının giderilmesi
• Tanı aracı olarak kullanım (sıvının özelliklerinin belirlenmesi)

Parasentez işlemden nasıl bir yarar göreceğim?

Parasentez ile karında sıvı birikmesine bağlı oluşan şişkinlik, dolaşım ve solunum fonksiyon bozukluklarınız gerileyecek ve kendinizi daha rahat hissedeceksiniz. Ayrıca bazı hastalıklarda alınan sıvı patoloji laboratuvarına yollanmakta ve altta yatan hastalığın tanısı konulmaktadır.

Parasentez işlemden önce ne yapmalıyım?

İşlemden önce doktorunuza kullandığınız tüm ilaçları belirtmeli, alerjiniz varsa doktorunuzu haberdar etmelisiniz.  Doktorunuz aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçları işlemden belirli bir süre önce bırakmanızı isteyebilir. Kullandığınız diğer ilaçlarda da düzenlemelere gidilebilir (örneğin; insülin vb.).

İşlem öncesi tahlil için kan örneği alınması gerekebilir. İşlemden 6-8 saat öncesinden itibaren bir şey yiyip içmemeniz istenebilir. Eğer işleme ayaktan geliyorsanız, işlem sonrasında sizi eve götürecek bir akraba ya da arkadaşınızın size eşlik etmesi gerekir.

İşlem nasıl yapılır?

İşlem girişimsel radyolog tarafından en kısa ve en güvenli yolu bulmak için ultrasonografi, BT, floroskopi veya bu yöntemlerin birkaçının birlikte kullanılarak yapılır. Giriş yeri belirlenip, cilt temizlenip sterilize edildikten sonra, cildinizin altına lokal anestezikler verilir. Eğer gerekli ise, tüpün geçebilmesi için ciltte küçük bir kesi (3-4 mm) açılabilir.  Daha sonra ciltten sıvı koleksiyona ulaşacak bir içi boş bir iğne, iğne içerisinden sıvı kolleksiyonun içine bir tel uzatılır. İğne geri çekilir, tel yardımıyla da telin üzerinden tüp yerine yerleştirilir. Son olarak tel yerinden çekilir.

Tüp, vücut dışarısında küçük bir drenaj torbasına bağlanır ve böylece sıvının tüpten torbaya akması sağlanır. Tüp, vücudunuza yapışkan bantlar gibi çeşitli araçlar ve bazen dikişler yardımıyla sabitlenir ve yerinden çıkması veya çekilmesi önlenir. Bunların üzeri ise pansuman malzemeleri ile kapatılır.

Riskler nelerdir?

Görüntüleme rehberliğinde parasentez komplikasyon olasılığı az olan güvenli bir işlemdir. Nadiren batın içi organlar ve damarların zarar görebilir. Nadiren de olsa, bakterilerin kan dolaşımına geçmesi septik şoka sebebiyet verebilir. Bu durum damardan antibiyotik ve sıvı verilmesi ve diğer bazı ilaçlarla tedavi edilmektedir.

Drene ve pansumana nasıl bakacağım?  Takip planı nedir?

Taburcu olurken, parasentez torbasını nasıl boşaltacağınız ve değiştireceğiniz, kateteri nasıl temizleyeceğiniz ve ne zaman acil tıbbi yardım almanız gerektiği hakkında bir bilgilendirme alacaksınız. Ayrıca işlem sonrası antibiyotik kullanmanız gerekebilir.

Parasentez kateteri hemen çıkartılabileceği gibi, tedavinizin gidişatına bağlı olarak haftalar boyunca vücudunuzda kalabilir. Uygun süre sonunda parasentez katateriniz basit bir işlemle çıkartılacaktır.