Sıvı koleksiyonu, vücudun belirli bir bölgesinde çeşitli sebeplerden sıvı birikimidir. Eğer bu sıvı koleksiyonu enfekte olursa (mikrop kaparsa) apse olarak adlandırılır. Apse, enfekte sıvının etrafının enfeksiyonun yayılmasının önlemek için vücut tarafından çevrilmesiyle oluşur.

Enfeksiyonun geçmesi için apsenin girişimsel işlemler veya ameliyat ile boşaltılması gereklidir. Bu boşaltım girişimsel bir işlem olan abse drenajı ile ameliyata gerek kalmadan kolayca yapılmaktadır. Bu nedenle ilk olarak girişimsel işlemler (perkütan sıvı ve apse drenajı) tercih edilir.

Apse gibi normal olmayan sıvı koleksiyonları, plastik bir tüpün (dren veya kateter olarak bilinir) ciltten (perkütan) koleksiyona gönderilmesi ile drene edilebilir. Girişimsel radyologlar bu işlemleri ultrasonografi veya BT gibi görüntüleme araçlarının rehberliğinde minimal invaziv şekilde yapmaktadır.

Drenaj işleminden nasıl bir yarar göreceğim?

Perkütan drenaj işlemi, anormal sıvı koleksiyonlarının tedavisi için çoğunlukla en güvenilir ve en az invaziv işlemdir. Sizi çoğunlukla yüksek komplikasyon olasılığına sahip daha invaziv cerrahi işlemlerden korur. İşlemin sizin tedavinize faydaları:

• Enfekte sıvının tedavisi ve drenajın sağlanması
• Tanı aracı olarak kullanım (sıvının özelliklerinin belirlenmesi)
• Hastalığın gidişatını değiştirecek diğer ileri işlemlere imkân sağlamak ve bu işlemlerin olumlu sonuçlarını artırmaktır.

Drenaj işleminden önce ne yapmalıyım?

İşlemden önce doktorunuza kullandığınız tüm ilaçları belirtmeli ve alerjiniz varsa doktorunuzu haberdar etmelisiniz.  Doktorunuz aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçları işlemden belirli bir süre önce bırakmanızı isteyebilir. Kullandığınız diğer ilaçlarda da düzenlemelere gidilebilir (örneğin; insülin vb.).

İşlem öncesi tahlil için kan örneği alınması gerekebilir. İşlemden 6-8 saat öncesinden itibaren bir şey yiyip içmemeniz istenebilir. Eğer işleme ayaktan geliyorsanız, işlem sonrasında sizi eve götürecek bir akraba ya da arkadaşınızın size eşlik etmesi gerekir.

Drenaj işlem nasıl yapılır?

İşlem girişimsel radyolog tarafından en kısa ve en güvenli yolu bulmak için ultrasonografi, BT, floroskopi veya bu yöntemlerin birkaçının birlikte kullanılarak yapılır. Giriş yeri belirlenip, cilt temizlenip sterilize edildikten sonra, cildinizin altına lokal anestezikler verilir. Eğer gerekli ise, tüpün geçebilmesi için ciltte küçük bir kesi (3-4 mm) açılabilir.  Daha sonra ciltten koleksiyona ulaşacak bir içi boş bir iğne, iğne içerisinden kolleksiyonun içine bir tel uzatılır. İğne geri çekilir, tel yardımıyla da telin üzerinden tüp yerine yerleştirilir. Son olarak tel yerinden çekilir.

Tüp, vücut dışarısında küçük bir drenaj torbasına bağlanır ve böylece sıvının tüpten torbaya akması sağlanır. Tüp, vücudunuza yapışkan bantlar gibi çeşitli araçlar ve bazen dikişler yardımıyla sabitlenir ve yerinden çıkması veya çekilmesi önlenir. Bunların üzeri ise pansuman malzemeleri ile kapatılır.

Riskler nelerdir?

Görüntüleme rehberliğinde sıvı ve apse drenajı komplikasyon olasılığı çok az olan güvenli bir işlemdir. Nadiren koleksiyon çevresindeki diğer dokular zarar görebilir. Damarların zarar görmesi kanamaya yol açacaktır. Nadiren de olsa, bakterilerin kan dolaşımına geçmesi septik şoka sebebiyet verebilir. Bu durum damardan antibiyotik ve sıvı verilmesi ve diğer bazı ilaçlarla tedavi edilmektedir.

İşlem sonrası neler olabilir?

Eğer koleksiyonunuz ağrılı ise, neredeyse hemen rahatlama hissedeceksiniz, eğer koleksiyon ateşe yola açıyorsa apsenin drenajı hızlı bir şekilde daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır. Eğer işlem sırasında sedasyon kullanıldıysa, fiziksel ve mental kabiliyetlerinizi hızlıca geri kazanmanız beklenir.

Drene ve pansumana nasıl bakacağım? Takip planı nedir?

Taburcu olurken, drenaj torbasını nasıl boşaltacağınız ve değiştireceğiniz, kateteri nasıl temizleyeceğiniz ve ne zaman acil tıbbi yardım almanız gerektiği hakkında bir bilgilendirme alacaksınız. Ayrıca işlem sonrası antibiyotik kullanmanız gerekebilir. Drenaj kateteri hemen çıkartılabileceği gibi, tedavinizin gidişatına bağlı olarak haftalar hatta aylar boyunca vücudunuzda kalabilir. Sıvının büyük bölümünün drene edilmesinin ardından drenaj tüpü ağrısız ve basit bir işlemle çıkartılacaktır.